Του Ε.Δαφνομήλη
Αττίλας.
Αριθμητικά, ποιοτικά και διάφορα άλλα στοιχεία της εισβολής.
Αναλύοντας την επιχείρηση οφείλουμε να βάλουμε σε μια σειρά όλα τα στοιχεία ξεκινώντας από τον
Ο ΑΝΣΚ (ΑΝτικειμενικος ΣΚοπος) της επιχείρησης, θεωρούμε πως ήταν η διεξαγωγή αεροναυτικής αποβατικής ενέργειας με σκοπό την εξασφάλιση προϋποθέσεων για την αναγνώριση συνομοσπονδιακού καθεστώτος ή την δημιουργία εδαφικουύ διαμερίσματος απαλλαγμένου απο το Ε/Κυπριακό στοιχείο, με προοπτική να καταστεί τμήμα /προσάρτημα του τουρκικού κράτους.
Οι δυνάμεις που διετίθεντο προς επίτευξη του στόχου ήταν:
-δυο Μχίες ΠΖ, οι εξής: 28 & 39.
-μια Τξχια Αλεξιπτωτιστών ΚΔ (39)
-μια Τξχια Πεζοναυτών (6)
-μια Τξχια ΤΘ (25)
-μια Τξχια χωρ/κης (23)
-το 50% του στόλου!
και από πλευράς Αεροπορίας προβλέπονταν περί τις 75 εξόδους αεροσκαφών ημερησίως ώστε να διακομισθούν τα απαραίτητα μέσα. (Διαδικασία που συνεχίστηκε με άγνωστα στοιχεία και καθ' όλη τη διάρκεια της 20ήμερης ανακωχής μεταξύ των δύο πολεμικών επιχειρήσεων).
Οι παραπάνω λοιπόν δυνάμεις κατά την πρώτη φάση του Αττίλα, αθροίζουν περίπου 30-35.000 άνδρες.
Γύρω στους 3-6 μήνες απαιτήθηκαν σύμφωνα με εκτιμήσεις, για την προετοιμασία της επιχείρησης του πρώτου Αττίλα. Αφού καθορίστηκε ο ΑΝΣΚ και τα μέσα για την επίτευξή του, επακολούθησε περίοδος κατάστρωσης σχεδίων, προετοιμασίας και τελικών δοκιμαστικών ασκήσεων.
Τα σχέδια αφορούσαν: φόρτωση υλικού και επιβίβαση προσωπικού επί πλωτών μεταγωγικών μέσων, μεταφορά, υποστήριξη με πυρά Ναυτικού, Αεροπορίας, Πυροβολικού, αερομεταφορά ειδ. μονάδων, αντιαεροπορική κάλυψη, εγκατάσταση επικοινωνιών, και κέντρου διοικητικής μερίμνης επί του προγεφυρώματος.
Η προετοιμασία έγινε με την εξής λογική σειρά: άσκηση επιβίβασης/αποβίβασης δυνάμεως κρούσης, δοκιμές σχεδίων, χρονικών περιθωρίων, συντονισμού, και τέλος συγκέντρωση των δυνάμεων στο χώρο επιβίβασης για το τελικό στάδιο της εκτέλεσης του σχεδίου.
Όμως πριν φτάσουμε στο στάδιο της εκτέλεσης, οφείλουμε να αναφέρουμε και τις Τουρκικές δυνάμεις επί της νήσου τους λεγόμενους "Τ/Κύπριους" και τον χώρο οργάνωσης και ευθύνης τους.
Στο παρακάτω σχεδιάγραμμα, φαίνεται εύκολα η διασπορά των Τ/Κ κοντά στα τουρκικά χωριά και η δύναμή τους θα αναφερθεί παρακάτω. Σε αυτό το σημείο οφείλουμε να σημειώσουμε τα εξής: μετά τα επεισόδια της Τηλλυρίας το '64 που απετέλεσε το προοίμιο της επίθεσης του '74, η Τουρκία συνέστησε εκ του μηδενός γύρω στο 1970 μια στρατιά, την "4η", η οποία αργότερα το 1975 έλαβε την ονομασία "Στρατιά Αιγαίου", της οποίας η μέριμνα ήταν να απαντήσει στρατιωτικά σε περίπτωση ρήξης με την Ελλάδα. Από την Στρατιά Αιγαίου αντλήθηκαν οι απαραίτητες δυνάμεις της επιχείρησης. Ωστόσο, στο νησί υπήρχαν ήδη ισχυρές δυνάμεις Τούρκων κατοίκων οι οποίοι από το '64 και μετά εργάστηκαν εντατικώς στο να δημιουργήσουν μια δική τους πολιτοφυλακή, αξιόμαχη που να εγγυάται την προστασία των συμφερόντων τους. Η εκπαίδευση ήταν πολύ σκληρή, έχουμε παράδειγμα οπλίτη που αυτομόλησε στην ελληνική πλευρά λόγω τρομοκρατίας και βασανιστηρίων κατά την εκπαίδευση. Την ίδια περίοδο οι Έλληνες της νήσου, κατ' ακολουθία προς την κυβέρνηση Μακαρίου, ασχολούνταν με την ανάπτυξη του τουρισμού και της εμπορικής δραστηριότητας με ελάχιστη στρατιωτική οργάνωση.
Η δε Μακαριακή κυβέρνηση που έγινε πολλάκις αρωγός για την ισχυροποίηση των Τούρκων στην νήσο, εμφανιζόμενη ως ενωτική μεταξύ των δύο πληθυσμών, παρείχε τέτοιες διευκολύνσεις που κανείς θα έλεγε πως έφταναν σε βαθμό προδοσίας. Ενώ από την μία αχρήστευσε ή εγκατέλειψε τα παράκτια πολυβολεία (κάποια γκρεμίστηκαν για να γίνουν ξενοδοχεία στη θέση τους) τα οποία ο Στρατηγός Γρίβας είχε ορθότατα εγκαταστήσει κατά μήκος των βορείων ακτών, με την άδεια του Μακαρίου, οι Τούρκοι προμηθεύτηκαν τσιμέντο εν γνώσει του κράτους, ώστε να φτιάξουν κωλύματα, χαρακώματα και οχυρωματικά έργα γύρω από τα χωριά τους που πλέον λειτουργούσαν ως στρατιωτικοί θύλακες. Έτσι, οι περιοχές τους έγιναν δυσπρόσιτες, αυτοελεγχόμενες και θωρακίστηκαν έναντι του κινδύνου μίας ενδεχόμενης επίθεσης από την ελληνική δύναμη.
Η δε οργάνωση των ενόπλων τμημάτων τους διευθύνθηκε από έμπειρους Τούρκους στρατιωτικούς, αρκετοί από τους οποίους είχαν και πολεμική εμπειρία. Η πειθαρχία που επεβλήθη σε αυτούς τους Τούρκους "εθνοφύλακες" ήταν πολύ σκληρή, ασύγκριτη θα λέγαμε με τις εν υπνώσει ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις της Κύπρου. Αναφέρεται περίπτωση Τούρκου πολιτοφύλακα που αυτομόλησε και παραδόθηκε σε φυλάκιο ελληνικής μονάδος στο Δίκωμο, ο οποίος είχε θρυμματισμένες φάλαγγες στο δεξί του χέρι. Ο Τούρκος αξιωματικός υπό του οποίου τις διαταγές εκπαιδεύετο ο πολιτοφύλακας, του έλιωσε τα δάχτυλα χτυπώντας τα με κοντάκι τυφεκίου επειδή παράκουσε διαταγή.
Ωστόσο η οργάνωση δεν περιοριζόταν μόνο σε έργο εκπαίδευσης προσωπικού, αλλά και σε σύσταση κεντρικών και περιφερειακών διοικήσεων οι οποίες σαφώς κατήρτιζαν σχέδια ως αντίμετρα στο σχέδιο Άμυνας της νήσου.
Εδώ οφείλουμε να σημειώσουμε ενα εξοργιστικό γεγονός, πως τα σχέδια Άμυνας της Κύπρου ήταν στη διάθεση της "συνομόσπονδης" τουρκικής ηγεσίας, και πάνω σε αυτά τα σχέδια εκπονήθηκε το πλάνο της εισβολής. Γνώριζαν εκ των προτέρων τις δυνάμεις, τις κινήσεις και τις θέσεις διασποράς των ελληνικών μονάδων, με πλήρεις λεπτομέρειες.
Δοθέντων αυτών των στοιχείων και με βάση το σχεδιάγραμμα που παραθέτω, η τουρκοκυπριακή δύναμη επί της νήσου αριθμούσε 23 Τάγματα + 1 Τάγμα αμιγώς τουρκικού στρατού (ΤΟΥΡΔΥΚ), συνεπώς 24 Τάγματα που αντιστοιχούν κατά προσέγγιση σε περίπου 20.000 άνδρες καθώς η πληρότητα των ταγμάτων ήταν μεγάλη και συνεπώς οι σχηματισμοί μεγαλύτεροι του συνήθους μεγέθους (σχεδόν διπλάσιοι).
Αν προσθέσουμε και τις δυνάμεις της απόβασης, δηλαδή άλλους 35.000 άνδρες, καταλήγουμε σε έναν αριθμό που έφερνε την αναλογία Τούρκων - Ελλήνων στο 3:1 με τους Τούρκους σαφώς προετοιμασμένους, διαβασμένους και έτοιμους, με σύγχρονα οπλικά μέσα και εξοπλισμούς, εναέρια υποστήριξη και πληθώρα αρμάτων, ενω αντιθέτως τους Έλληνες ήδη καταπονημένους απο το πραξικόπημα, με τις αμυντικές εγκαταστάσεις παραμελημένες ή παροπλισμένες απο την κυβέρνηση Μακαρίου, και τους Ελληνοκύπριους πολίτες, στερημένους από οπλισμό (λόγω του γενικού αφοπλισμού προς αντιμετώπιση της ΕΟΚΑ Β') να πιάνονται αιχμάλωτοι και αβοήθητοι μέσα στα χωριά τους, μέσα στα σπίτια τους, με τα γυναικόπαιδα έντρομα πίσω από την πλάτη τους...
Υπό αυτές τις συνθήκες εκδηλώθηκε η επιχείρηση Αττίλας, η οποία ξεκίνησε με ταυτόχρονη άφιξη των μεταγωγικών την 20ή Ιουλίου τα ξημερώματα, ενώ η τουρκική αεροπορία εκτελούσε βομβαρδισμούς θέσεων της Εθνοφρουράς με σκοπό να διαλύσει την όποια αντίσταση και να επιφέρει πτώση ηθικού και αποδυνάμωση των μονάδων. Ταυτόχρονα, έγιναν επιθετικές ενέργειες από τους τουρκικούς θύλακες κατ' ομοχειρία προς την επιχείρηση εισβολής, με απόπειρα κατάληψης ελληνικών χωριών και στρατηγικών εγκαταστάσεων.
Ομολογουμένως, λαμβάνοντας υπόψη τα πεπραγμένα και τα αναφερόμενα τόσο από τους Τούρκους όσο και από τους Έλληνες, οι φρουρές πέριξ της ζώνης απόβασης έπεσαν στο καθήκον ή αμύνθηκαν έως ότου περικυκλώθηκαν, ή σε κάποιες περιπτώσεις προέβησαν σε οπισθοχώρηση ώστε να μην συλληφθούν.
Η διαδικασία της απόβασης έγινε ανενόχλητα καθ' όλη την ημέρα, πολλοί την χαρακτηρίζουν αποβίβαση και όχι απόβαση, γεγονός που ναι μεν αφαιρεί πόντους από την δυσκολία του εγχειρήματος αλλά αποδεικνύει τον καλό συγχρονισμό και σχεδιασμό της επιχείρησης που εξασφάλισε ένα τόσο εύκολο περιβάλλον και καλή συγκυρία για απόβαση.
Οι δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ, των καταδρομέων και της Εθνοφρουράς, είχαν δύο διαφορετικά σχέδια να εκτελέσουν τα οποία αντλούσαν πόρους το ένα από το άλλο. Στην μεν περίπτωση των θυλάκων έπρεπε οι μονάδες να τους περικυκλώσουν και να τους εξουδετερώσουν, ενώ παράλληλα ήταν απαραίτητη η διάθεση όλων των δυνάμεων προς απόκρουση της εισβολής η οποία γινόταν με μία πληθώρα μέσων και αρμάτων υπο την προστασία της Αεροπορίας.
Η μεγαλύτερη ελπίδα για σταμάτημα του "Αττιλα" στην ακτή της Κυρήνειας, υπήρξε η κοινή επιχείρηση την νύχτα της 20ης Ιουλίου με πίεση των ελληνικών δυνάμεων από την πεδιάδα του Κιόνελι και από τις πλαγιές του Πενταδακτύλου προς το μόνο στενό πέρασμα που ήλεγχε τον δρόμο Κυρήνειας - Λευκωσίας. Μιλάμε για μία στενωπό, στην οποία με την ορεινή κάλυψη εκατέρωθεν η ελληνική άμυνα θα μπορούσε να ανακόψει την εισβολή και να αμυνθεί ακόμα και στην τουρκική αεροπορία.
Δυστυχώς, αν και η επιχείρηση έγινε με μεγάλη αυταπάρνηση και προσήλωση στο καθήκον, οι υπέρτερες σε δύναμη τουρκικές δυνάμεις, αν και υποχωρούσες, άντεξαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, όταν και η τουρκική αεροπορία μπόρεσε να ξαναξεκινήσει τους βομβαρδισμούς των ελληνικών δυνάμεων (βλ. πρώτο σχόλιο).
Μετά την 21η Ιουλίου και με την απόβαση πλήρους της αποβατικής δυνάμεως να έχει ολοκληρωθεί, πλέον η ελληνική άμυνα περιορίστηκε σε παθητικό ρόλο κρατώντας εδάφη όσο το δυνατόν περισσότερο και προκαλώντας βαριές απώλειες στους επιτιθέμενους Τούρκους.
Η πρώτη φάση του Αττίλα είχε ολοκληρωθεί. Ωστόσο η τουρκική διοίκηση που περίμενε εντός ολίγων ωρών κατάληψη της μισής νήσου, διαπίστωσε πως θα απαιτούνταν σχεδόν διπλάσιες μονάδες ώστε να φτάσει το 3% του κατεχόμενου εδάφους να γίνει 37%...
Και φρόντισε επισταμένως γι' αυτό ώστε να φτάσουμε σαν σήμερα, 14 Αυγούστου να μιλάμε για την δεύτερη φάση της επιχείρησης...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου